به گزارش سلامت و زیبایی ایران کیش کالا آب آوردگی شکم یا آسیت (Ascites) به انباشت مقدار غیر عادی مایع در شکم گفته میشود….این مشکلی شایع در بیماران مبتلا به سیروز (زخم شدن) کبدی است. تقریبا 80% بیماران مبتلا به سیروز کبدی به آب آوردگی شکم نیز مبتلا میشوند.

آب آوردگی شکم نتیجه نهایی یک سری از رویدادها محسوب میشود. سیروز کبدی شایع‌ترین دلیل ابتلا به این شرایط محسوب می شود. زمانی که سیروز رخ میدهد، جریان خون در کبد مسدود میشود. این انسداد افزایش فشار در سیاهرگ اصلی (سیاهرگ پورتال یا دروازه ای) که خون را از اندام های گوارشی به کبد میرساند، در پی دارد. این شرایط به نام پرفشاری خون پورتال شناخته میشود. آب آوردگی شکم به واسطه ابتلا به پرفشاری خون پورتال شکل میگیرد. کلیه ها نمیتوانند سدیم کافی را از طریق ادرار دفع کنند و افزایش سطوح آن موجب انباشت مایع در شکم و در نتیجه آسیت میشود.

علائم آب آوردگی شکم

بیشتر افراد مبتلا به آب آوردگی شکم بزرگ شدن شکم و افزایش وزن سریع را تجربه میکنند. برخی افراد با تورم در قوزک پاها و تنگی نفس نیز مواجه میشوند.

تشخیص آب آوردگی شکم

آب آوردگی شکم بر اساس معاینه جسمانی، بررسی سابقه پزشکی، آزمایش های خون، سونوگرافی یا سی تی اسکن، و پاراسنتز (مایع کشی) تشخیص داده میشود.

پاراسنتز روشی است که در آن یک سوزن پس از بی حسی موضعی از طریق دیواره شکم وارد شده و مایع استخراج میشود.

• این نمونه برای بررسی نشانه های عفونت، سرطان، یا مشکلات پزشکی دیگر آزمایش میشود.

عوارض آب آوردگی شکم

شکم درد، ناراحتی و دشواری در تنفس:

این مشکلات ممکن است به واسطه انباشت بیش از حد مایع در حفره شکم شکل بگیرند. این شرایط میتواند توانایی بیمار برای غذا خوردن، راه رفتن و انجام فعالیت های روزانه را کاهش دهد.

نارسایی کلیوی :

تشدید سیروز کبدی میتواند به نارسایی کلیوی منجر شود. این شرایط به نام سندرم هپاتورنال شناخته میشود. این شرایط نادر اما جدی محسوب شده و ممکن است به نارسایی کلیوی منجر شود.

مایع در ریه ها :

این شرایط به نام هیدروتوراکس کبدی شناخته میشود. مایع شکمی ریه ها را پر کرده (بیشتر در سمت راست) و این شرایط به تنگی نفس، سرفه، هیپوکسمی (کمبود اکسیژن در خون) و/یا ناراحتی سینه منجر میشود. بهترین گزینه درمان هیدروتوراکس کبدی تخلیه آسیت شکمی از طریق پاراسنتز است.

عفونت :

مایعی که در نتیجه آسیت در شکم جمع میشود میتواند به باکتری آلوده باشد. این شرایط به نام پریتونیت خود به خودی باکتریایی شناخته میشودکه معمولا موجب تب و شکم درد می شود. تشخیص معمولا با نمونه برداری از حفره شکم به روش پاراسنتز انجام میشود. پریتونیت خود به خودی باکتریایی شرایطی جدی و نیازمند درمان با آنتی بیوتیک است.

پس از بهبود عفونت، درمان بلند مدت با استفاده از آنتی بیوتیک خوراکی برای پیشگیری از عود عفونت نیاز است.

گزینه های درمان آب آوردگی شکم

• میزان سدیم (نمک) در رژیم غذایی باید محدود شود. مهم‌ترین اقدام برای درمان آب آوردگی شکم کاهش چشمگیر سدیم مصرفی بیمار است.
• میزان توصیه شده برای مصرف سدیم 2,000 میلی گرم یا کمتر در روز است. مراجعه به یک متخصص تغذیه مفید است زیرا تشخیص میزان محتوای نمک در غذاهای مختلف دشوار است. جایگزین های نمک که فاقد پتاسیم هستند میتوانند استفاده شوند.

بیماران اغلب نیازمند مصرف داروهای ادرارآور برای درمان آب آوردگی شکم هستند. مصرف این داروها بر اساس تجویز پزشک صورت میگیرد.

• از داروهای ادرارآور رایج میتوان به اسپیرونولاکتون (Spironolactone) و فوروزماید (Furosemide) اشاره کرد. این داروهای ادرارآور میتوانند موجب بروز مشکلاتی در الکترولیت های (سدیم، پتاسیم) بدن و عملکرد کلیه ها شوند. مصرف این داروها جایگزینی برای کاهش مصرف سدیم نیست و هر 2مورد برای درمان آب آوردگی شکم نیاز هستند.

از دیگر روش های درمان تهاجمی‌تر برای درمان آسیت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

پاراسنتز به عنوان یک روش درمان:

گاهی اوقات جمع شدن مایع در شکم به رغم استفاده از داروهای ادرارآور و محدود کردن مصرف نمک ادامه می یابد. در این موارد، بیماران ممکن است نیازمند پاراسنتز برای تخلیه مقدار زیادی از مایع اضافه باشند.

عمل جراحی:

گاهی اوقات عمل جراحی برای قرار دادن یک شانت (لوله) بین سیاهرگ اصلی (سیاهرگ پورتال) و سیاهرگ های کوچک‌ تر به عنوان روش درمان آسیت استفاده میشود. پزشک می تواند شانت را مستقیم از کبد عبور داده که به تسکین پرفشاری خون پورتال و کاهش آسیت کمک میکند. با افزایش جریان خون، تمام اندام های بدن توانایی بیشتری در ارائه عملکرد خود دارند.

• به عنوان مثال، در بیماران مبتلا به آب آوردگی شکم، بهبود عملکرد کلیه ها می تواند به دفع سدیم اضافه و پیشگیری از انباشت مایع کمک کند.

پیوند کبد:

این رویکرد برای بیمارانی که با سیروز بسیار شدید و نارسایی کبد مواجه هستند، اتخاذ می شود.

عوامل خطرآفرین برای آب آوردگی شکم

عوامل خطرآفرین شایع برای ابتلا به آب آوردگی شکم شامل هر بیماری زمینه ساز سیروز کبدی میشوند که از آن جمله میتوان به هپاتیت B، هپاتیت C، و اعتیاد به الکل اشاره کرد. از دیگر بیماری هایی که میتوانند به تجمع مایع در شکم منجر شوند میتوان به نارسایی قلبی و نارسایی کلیوی اشاره کرد. سرطان اندام های موجود در شکم نیز ممکن است به آسیت منجر شود.

پیشگیری از آب آوردگی شکم

1. خود را هر روز وزن کنید. در صورت افزایش وزن بیش از 10 پوند (4.5 کیلوگرم) یا روزانه بیش از 2 پوند (907 گرم) برای 3 روز متوالی به پزشک مراجعه کنید.
2. میزان مصرف الکل را محدود کنید. اما بهترین گزینه پرهیز از مصرف هرگونه نوشیدنی الکلی است. هرچه میزان مصرف الکل را کاهش دهید، خطر ابتلا به آب آوردگی شکم نیز کاهش می یابد.
3. استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، آسپرین، ایندومتاسین، سولین‌داک را محدود کنید. این داروها بر کلیه ها اثرگذار بوده و موجب حفظ آب و سدیم در بدن میشوند.
4. یک رژیم غذایی کم سدیم را دنبال کنید. مقدار مصرف توصیه شده روزانه 2,000 میلی گرم یا کمتر است.